Özgüven Geliştirmenin Yolları
Hayatta emin adımlarla ilerleyebilmek için kendimize güven duymaya ihtiyacımız vardır. Öze, yani kendine güven duymayı ifade eden özgüven kavramı, yaşamda istediğimiz sonuçları elde etmenin temelinde yer alır. Genel anlamda özgüven, kişinin kendine inanmasını ve yapabileceklerine dair olumlu bir tutum içinde olmasını ifade eder. Kendimizi herhangi bir konuda yetkin ve yeterli hissettiğimizde, kendimize güvenimiz o alanda yüksek olur. Ancak özgüven, belirli bir konuda kendini yeterli hissetmekten daha fazlasını anlatır. Bu güveni hayatımızın bütününe yayabildiğimiz ölçüde kendimizi genel olarak daha özgüvenli hissederiz.
Kendimizi güçlü hissettiren bu özel duyguya, ikili ilişkilerden, çalışma yaşamına kadar hayatın her alanında fazlasıyla ihtiyaç duyarız. Kendine güvenen insan cesurdur ve kaybetmekten korkmaz. Risk alma eğilimi yüksektir ve daha girişken davranır. Reddedilmeye ve eleştirilere karşı tahammülü daha fazladır. Özgüvenli insan kendinden emin ve ne yaptığını bilen bir tavır içerisinde hareket eder. Kendi düşünce ve kararlarını uygulamakta daha ısrarcıdır.
Özgüven en çok da, denemek, çabalamak ve girişimde bulunmak söz konusu olduğunda kendini gösterir. Kendini öne çıkarabilmek, ben de varım diyebilmektir özgüven. Sahip olduğunuz meziyetleri çekinmeden ortaya koyabilmektir. Özgüvenli olmak, herhangi bir girişimden sonuç almayı garanti etmez elbette. Çünkü yaşamdaki sonuçlar pek çok farklı değişkene bağlıdır. Ama çoğu şeyde sonuç alabilmenin ön koşulu kesinlikle kendine güven duymaktır.
Kendine Güven Kazanmanın Temel Yolu Çok Çalışmaktır
Performans gerektiren belirli bir konuda kendine güven kazanmanın temel yolu, o konuda ustalık kazanıncaya kadar çok çalışmaktır. Bilgilenmenin, pratik yapmanın ve deneyim kazanmanın sonrasında edindiğimiz beceriler, özgüvenin gelişmesine kaynak teşkil edecektir. Bu yetkinlik duygusunu hayatımızın geneline yayabilme becerisini geliştirdikçe de, tüm girişimlerimizden daha iyi sonuçlar alabilmemiz mümkün hale gelecektir.
Özgüven Duruşu
Özgüveni destekleyen faktörlerin başında, iyi bir görünüme sahip olmak gelmektedir. Doğuştan getirdiğimiz özellikleri pek fazla değiştiremeyiz, ama bizleri diğer insanlardan farklılaştıran özelliklerimizi fark etmeyi ve daha fazla ön plana çıkarmayı başarabiliriz. Fiziksel görüntünüze özen göstermek, şık bir elbise giymek ve pozitif bir ruh hali içinde olmak kendinize güven duygunuzu besleyecektir. Bunun yanında duruş ve davranışlarımızın farkında olmak da önemlidir. Kendimizi gözlemleyerek, daha özgüvenli göründüğümüz davranışları daha fazla sergilemeyi seçebiliriz.
Eylem Odaklı Olmak
Karar verip, ardından eyleme geçmek, özgüveni besleyen önemli etkenlerden birisidir. Eğer düşüncenin hemen arkasından eyleme geçmez veya kararsız kalıp beklerseniz, kendinizden şüphe duymaya başlarsınız. Kararsızlık ve eylemsizlik ikilisi bir araya geldiğinde ise durum daha da vahim olabilir. O yüzden özellikle kaygılı ve endişeli olduğunuzda eyleme geçmenin mutlak gücünü kullanmaya çalışmalısınız. Kendine güven kazanmanın en iyi yolu korku ve endişelerin üzerine giderek eylem odaklı bir yaşam sürmektir.
Mükemmeliyetçilik Tuzağı
Her insanın kendini yeterli hissetme eşiği farklıdır. Bir konuda özgüven geliştirmeyi en çok zorlayan durumların başında mükemmeliyetçi bir kişilik yapısına sahip olmak gelir. Mükemmeliyetçi kişiler, kendilerine oldukça yüksek standartlar koyarak kendilerini bir türlü yeterli hissetmezler. Sürekli bir hazırlanma sürecinde olan bu insanlar yetersizlik duygularıyla boğuşarak bir ömür geçirebilirler. Bu durum, elde edilen küçük ama değerli gelişimlerin göz ardı edilmesine neden olmakta ve o konudaki özgüvenin güçlenmesini engellemektedir. Bu kişilerde görülen diğer bir handikap ise, hataya tahammülsüz olmaktır. Öncelikle böyle bir yapınız varsa, bunun farkında olmalı ve en ufak gelişimleri dahi takdir etmeyi alışkanlık haline getirmeyi öğrenmelisiniz. Her becerinin zamanla geliştiğini fark etmeli ve mükemmelleşmenin ise ancak ve ancak uygulamayla olabileceğini aklınızdan çıkarmamalısınız.
Özgüven Transferi
Özgüven konusundaki önemli konulardan birisi de, bir alanda sahip olunan özgüven duygusunu hayatımızın geneline yaymayı başarabilmektir. Hayatta iyi olduğunuz ve kendinizi yaparken güçlü hissettiğiniz en az bir şey mutlaka vardır. Bu, kendimizi özgüvenli hissettiğimiz yegane alandır. İşte bu özel duyguyu istediğiniz her yere taşıyabildiğinizi veya arzu ettiğiniz her an tekrar hissedebildiğinizi bir düşünün. Peki özgüven transferi olarak adlandırdığımız bu işlemi nasıl yapacağız? Şimdi sizden kendinizi son derece becerikli ve güçlü hissettiğiniz bir durumu hayal etmenizi istiyorum. Bu yapmakta çok iyi olduğunuz bir şey olsun. O anki görüntünüzü ayrıntılarıyla canlandırmaya çalışın. Kendinize dışarıdan bakın. Özgüvenli halinizi ayrıntılarıyla görün. Şimdi bu sahneyi, sanki bir film yönetmeni gibi dondurun ve bulunduğunuz fiziksel ortamı bir film setini değiştirir gibi değiştirin. Özgüvenli bu halinizi, yeni ortamınızda ve yeni becerinizi geliştirirken gözlemleyin. Bu ruh haliyle, şimdiki yeni görevinde çok daha özgüvenli bir şekilde bulunuyor. Bu imgelemeyi mümkün olduğunca tekrar etmeye çalışın. Önce özgüvenli olduğunuz görüntüden başlayıp, onu yeni geliştirdiğiniz alana taşıyın. Bir süre sonra bunu otomatik şekilde yapabiliyor olacaksınız. Böylece yeni becerinizi geliştirirken hem daha özgüvenli olduğunuzu, hem de daha hızlı bir ilerleme kaydettiğinizi fark edeceksiniz.
İham Almak
Dünya üzerinde bir insanın bir şeyler başardığını görmek herkese ilham verir. Özellikle ilgilendiğimiz alanda kendimize benzettiğimiz insanların zor görünen şeyleri başarması, bizlere cesaret verir ve özgüvenimizi artırır. Bu konudaki en bilinen örneklerden birisi, atletizmle ilgilidir. 6 Mayıs 1954’ten önce hiçbir insanın gerçekleştiremeyeceğine inandığı 1 mili dört dakikanın altında koşma rekoru ilk kez İngiliz atlet Roger Bannister tarafından kırılmıştı. Bannister’in bu başarısından yalnızca altı hafta sonra bu rekor egale edildi. Takip eden dokuz yıl içinde ise yaklaşık 200 insan, bu sınırı aşmayı başarabilmiştir (Dilts, 2009). Bu örnek aynı zamanda kısıtlı inançları kırmanın ne kadar güçlü sonuçlar ortaya çıkarabildiğini anlatır. Eğer yeni bir alanda bir beceri geliştirmeye çalışıyorsanız, bu zorlu yoldan pek çok insanın geçtiğini bilmek sizlere ilham verecektir.
Özgüven Aşılama
Destekleyici bir çevrenin özgüven aşıladığı gerçeğini hiç de hafife almamak gerekir. Ancak çoğu insan çeşitli sebeplerle böyle bir çevrenin içinde bulunma şansına sahip değildir. Başkalarından gelen bir güven elbette sizin içinizdeki ateşi harlayabilir. Ancak böyle bir çevrede bulunmuyorsanız, bu desteği kendi kendinize de vermeniz mümkündür. Özgüven aşılayarak bu desteği kendiniz yaratabilirsiniz. Kendinizle kurduğunuz güçlü ve pozitif iletişim, genel anlamda özgüveninizin kırılganlığını azaltacaktır. Özellikle olumlu telkinleri sık sık tekrarlamak sizlere ihtiyaç duyduğunuz güveni sağlayacaktır. Kendi kendine konuşmanın gücünü pek çok insan göz ardı eder. Ancak doğru yerde kullanılan doğru sözcüklerin ne gibi mucizeler yaratabileceğini asla bilemezsiniz. Kendinizle pozitif ve yapıcı bir dille iletişim kurduğunuzda, kendinize olan güveniniz çok daha güçlü olacaktır.
Özgüven Zamanı
Özgüveninizi güçlendirmenin en iyi yollarından birisi de günde birkaç dakikanızı özgüven geliştirmeye ayırmaktır. Bunun için, her gün kendinizi başarılı hissettiren en az 3 anıyı hatırlamaya çalışırsınız. Eğer dilerseniz, bunlardan birisini yazarak da ifade etmeyi deneyebilirsiniz. Bunu düzenli bir şekilde tekrarladığınızda, bir süre sonra ihtiyaç duyduğunuz anlarda bu anıların yarattığı güçlü duyguyu hızlı bir şekilde çağırabiliyor olacaksınız. Ayrıca gün içinde kendinize güvendiğinizi gösteren ve bu sayede iyi sonuçlar aldığınız durumları gece uyumadan önce kendinize hatırlatmaya çalışın. Unutmayın böylesi deneyimleri mutlaka yaşamışsınızdır. Artık hafızanızı biraz da kendinizi güçlendirmek adına kullanmanın zamanı gelmedi mi?
Son olarak, pozitif bir ruh hali içinde olmanın önemini vurgulamak istiyorum. Kendimizi her koşulda iyi hissetmeyi başardığımızda, güven duygumuz bundan olumlu şekilde etkilenecektir. Moralimiz yüksek olduğunda ve hayatımızda her şey yolunda gittiğinde doğal olarak özgüvenimiz daha yüksek olacaktır. Her koşulda içimizdeki eşsiz potansiyelin ve gücün farkında olmalı ve moralimizi yüksek tutma çabamızı asla ve asla bırakmamalıyız.
Hayatta hemen her şey için özgüvene fazlasıyla ihtiyacımız vardır. Çünkü kendimize duyduğumuz güven, kendi potansiyelimizin özünü ve temelini oluşturur. Hayatımız tıpkı bir ağaç gibi sadece güçlü bir güven duygusunun üzerinde yükselebilir. O nedenle, özgüvenimizi her daim korumalı ve onu günden güne güçlendirmenin uğraşı içinde olmalıyız.
Kaynakça: Robert Dilts (2009), Dil İllüzyonları (Çev. A. Volkan Çubukçu), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul
Kişisel Motivasyon Teknikleri: 60 Özel Teknikle Motivasyon Gücünüzü Artırın
